Interessant verleden onder nieuwe woonwijk

In het verleden ligt het heden, in het nu wat worden zal.
Deze uitspraak van de beroemde schrijver Willem Bilderdijk (1756-1831) staat als titel op een boekje over Blankensgoed, de nieuwste woonwijk van Voorthuizen.
Een toepasselijke uitspraak, want Blankensgoed blijkt heel wat meer historie te hebben dan veel mensen dachten. Tegenwoordig is het een standaardprocedure dat er archeologisch onderzoek wordt gedaan, dus dat gebeurde ook in Blankensgoed.

VOORTHUIZEN – Sybold Herder, projectleider : "De boerderij die er stond had geen historische waarde, maar de fundamenten ervan gingen terug tot het jaar 1000. Het bleek ook uit onderzoek dat er in dit gebied in de ijzertijd al een nederzetting was; toen stonden er ook al boerderijen. We hebben dat allemaal in kaart laten brengen zodat het toch nu allemaal beschreven is. Ter plekke is het niet zichtbaar, behalve in het stratenpatroon. We hebben wel een boekje gemaakt met de geschiedenis. Dat boekje krijgt iedereen, die een woning hier koopt, bij de notaris uitgereikt.
Verder zijn waar mogelijk bomen behouden, en dat zijn ze dan ook vrijwel allemaal. Zo staat het bosje populieren bij de beek er nog steeds en ook de bomen langs de sportvelden blijven zo veel mogelijk staan."
Het archeologisch onderzoek heeft drie belangrijke vindplaatsen opgeleverd.
Vindplaats 1 ligt onder en rondom de voormailige boerderij van de familie J. van Galen aan de Kerkstraat 72-74. Daar werd een deel van een gracht uit de 17e eeuw blootgelegd. In die gracht werden borden van het zogenaamde Werra-aardewerk gevonden. Hoe weet men nu zo precies dat die uit deze tijd stammen? Er staan jaartallen op, namelijk 1620 en 1622. Ze zijn van roodbakkend aardewerk met een gele slibversiering en loodglazuur. De figuren zijn benadrukt door fijne, in en door de sublaag gekraste lijnen. Het ene deel van een bord heeft waarschijnlijk een dierfiguur, het andere is een manfiguur. Dit Werra-aardewerk is slechts een korte tijd gefabriceerd, te weten van 1570 tot 1700.

Voirthusen
Historisch onderzoek heeft nu ook uitgewezen dat deze locatie overeenkomt met een dorneingoed, dat in het bezit is geweest van de Abdij van Elten. "Tot het domein met de naam 'Het Blanckersgoed' behoorde onder andere de Saelwehr van 'l Erf Blanckers. Een zaalweer is een herenhof of herenhuis: de woning van de iand- of leenheer, waar andere hoven afhankelijk of ondergeschikt aan waren.
Het dienstmanshuis met de gracht er omheen is terug te voeren tot de 15e eeuw.
Er zijn ook ten zuiden van de historische boerderij sporen van bewoning gevonden. Dat gebeurde toen men bezig was cle nieuwe straat Hoornbloem aan te leggen. Deze sporen dateren uit de 12e en/of 13e eeuw en zijn duidelijk herkenbaar als plattegronden. Omdat deze nniddeleeuwse sporen zo dicht bij de zaalweer van het domeingoed liggen, is het aannemelijk dat de oorsprong van het domein in de míddeleeuwen ligt. Er is een oorkonde uit 970 bewaard gebleven, waaruit blijkt dat graaf Wichman goederen te Voirthusen schenkt aan het St. Vittusklooster in Elten.
Dat klooster heeft dus ruim acht eeuwen een bezitscomplex in Voorthuizen beheerd.
Vindplaats 2 ligt ten noorden van de beek. Hier zijn ook bewoningssporen uit de middeleeuwen gevonden en zoals het er nu uitziet, zijn het twee geïsoleerde erven uit dezelfde tijd als de sporen ten zuiden van Blankensgoed. Ook zijn er sporen uit de Late IJzertijd (250 - 12 voor Chr.) aangetroffen, zoals paalkuilen die toebehoren aan een oude boerderij en enkele bijgebouwen.

Waardevolle informatie
Diezelfde sporen zijn ook aangetroffen op vindplaats 3. De IJzertijdbewoning van dit gebied geeft een verspreid beeld van her en der in liet vroegere landschap geplaatste boerenerven. Nog verder terug gaan de enkele vuurstenen werktuigen die gevonden zijn. Hieruit blijkt dat ook in de Steentijd dit terrein al door mensen is betreden.
Sybold Herder: "Het archeologisch onderzoek heeft aangetoond dat dit deel van Voorthuizen de oudste bewoningskern vormt. Dan is het toch wel bijzonder, dat juist dit gebied met de nieuwe woonwijk nieuw leven wordt ingeblazen. Daarom past die uitspraak van Willem Bilderdijk hier zo goed. Door dit onderzoek is toch waardevolle informatie bovengekomen, waardoor de band met het verleden wordt versterkt. Het is ook leuk dat die informatie verzameld is in een boekje voor de bewoners, dat wordt ook ten zeerste gewaardeerd. Maar het is ook leuk dat nu, door dit artikel, alle geïnteresseerde mensen er wat meer over te weten kunnen komen."